Ipsos Sosyal Araştırmalar Enstitüsü’nün CNN Türk İçin
Gerçekleştirdiği
2015 Genel Seçim Sandık Sonrası Araştırması
8 Haziran 2015
· «Hangi partiye veya adaya oy vereceğinize ne zaman karar verdiniz?»
|
|
Toplam Seçmen
|
|
İki aydan daha önce
|
% 80
|
|
Son bir hafta ile iki ay arasında
|
% 8
|
|
Son bir hafta içinde
|
% 6
|
|
Sandık başında
|
% 5
|
|
|
AKP
|
CHP
|
MHP
|
DHP
|
|
Sandık başında
|
% 4
|
% 3
|
% 9
|
% 5
|
|
Son bir hafta içinde
|
% 2
|
% 5
|
% 5
|
% 17
|
|
Son bir hafta ile iki ay arasında
|
% 5
|
% 6
|
% 13
|
% 10
|
|
İki aydan daha önce
|
% 87
|
% 85
|
% 72
|
% 66
|
AKP’li
seçmenlerin %
87’si, CHP’li seçmenlerin % 85’i hangi partiye oy
vereceğine iki aydan daha önce karar
vermiş. Bu oran MHP’i seçmende %
72 iken HDP’li seçmende % 66.
HDP’li seçmenin % 17’si
son bir hafta içinde, MHP’li
seçmenin % 9’u,
HDP’li seçmenin %
5’i sandık başında
karar vermiş.
(Seçim öncesi HDP binalarına yapılan
saldırıların ve seçimlerden iki gün önce HDP mitinginde meydana gelen ölümlere
yol açan patlamaların HDP oylarında artışa neden olduğunu bu sandık sonrası
araştırması da bir kez daha doğrulamaktadır.)
·
Niçin bu partiye veya bağımsız adaya
oy verdiğinizi öğrenebilir miyim? Bunun en önemli nedeni okuyacaklarımdan
hangisidir?
|
|
Toplam
Seçmen
|
|
Tam benimsediğim parti
|
%
63
|
|
Tam benimsemesem de yakın hissettiğim parti
|
% 18
|
|
Başka bir partiyi engelleyeceğini düşündüğüm parti
|
% 14
|
“Başka bir partiyi engelleyeceğini
düşündüğüm parti” seçeneğinin siyasi partilerdeki dağılımı:
|
AKP
|
CHP
|
MHP
|
HDP
|
|
%
5
|
%
16
|
%
27
|
%
21
|
·
«Bu siyasi partiye verdiğiniz oy,
emanet bir oy mu yoksa asıl oyunuz mu?»
|
ASIL OY
|
EMANET OY
|
|
%
87
|
%
12
|
Siyasi partilerde EMANET OY oranları:
|
AKP
|
CHP
|
MHP
|
HDP
|
|
% 5
|
% 10
|
% 22
|
% 19
|
MHP’li seçmenlerin % 22’si,
HDP’li seçmenlerin %
19’u oylarının “emanet”
olduğunu bildirmiş.
·
2015 Genel Seçimi’nde Yaş Gruplarına
Göre Oy Dağılımı
|
|
AKP
|
CHP
|
MHP
|
HDP
|
|
65 YAŞ VE ÜSTÜ SEÇMEN
|
% 47
|
% 34
|
% 12
|
% 3
|
|
45- 64 YAŞ SEÇ SEÇMEN
|
% 41
|
% 30
|
% 17
|
% 9
|
|
25- 44 YAŞ SEÇMEN
|
% 40
|
% 23
|
% 17
|
% 15
|
|
18- 24 YAŞ SEÇMEN
|
% 39
|
% 17
|
% 19
|
% 22
|
AKP, her yaş
grubu seçmenden dengeli bir biçimde oy alabilmiştir. CHP, daha çok 44 yaş ve üstünden;
MHP, daha çok 18- 64 yaş grubundan; HDP, 45 yaş altından daha çok oy almıştır.
·
Bugünkü Seçmenlerin 2011 Genel
Seçiminde Oy Tercihlerinin Dağılımı
|
AKP SEÇMENİ
| |||||
|
AKP
|
MHP
|
DİĞER
|
CHP
|
HDP
|
OY KULLANMAYAN
|
|
% 88
|
% 3
|
% 1
|
% 0
|
% 0
|
% 7
|
|
CHP SEÇMENİ
| |||||
|
CHP
|
AKP
|
MHP
|
DİĞER
|
HDP
|
OY KULLANMAYAN
|
|
% 82
|
% 5
|
% 3
|
% 2
|
% 0
|
% 6
|
|
MHP SEÇMENİ
| |||||
|
MHP
|
AKP
|
CHP
|
DİĞER
|
HDP
|
OY KULLANMAYAN
|
|
% 53
|
% 28
|
% 3
|
% 1
|
% 0
|
% 13
|
|
DHP SEÇMENİ
| |||||
|
DHP
|
AKP
|
DİĞER
|
CHP
|
MHP
|
OY KULLANMAYAN
|
|
% 50
|
% 22
|
% 7
|
% 7
|
% 0
|
% 13
|
|
AKP SEÇMENİ
| |||
|
Recep Tayyip Erdoğan
|
Ekmelettin İhsanoğlu
|
Selahattin
Demirtaş
|
OY
KULLANMAYAN
|
|
% 93
|
% 2
|
% 0
|
% 3
|
|
CHP SEÇMENİ
| |||
|
Ekmelettin İhsanoğlu
|
Recep Tayyip Erdoğan
|
Selahattin
Demirtaş
|
OY KULLANMAYAN
|
|
% 81
|
% 5
|
% 2
|
% 8
|
|
MHP SEÇMENİ
| |||
|
Ekmelettin İhsanoğlu
|
Recep Tayyip Erdoğan
|
Selahattin
Demirtaş
|
OY KULLANMAYAN
|
|
% 51
|
% 28
|
% 0
|
% 20
|
|
DHP SEÇMENİ
| |||
|
Selahattin
Demirtaş
|
Recep Tayyip Erdoğan
|
Ekmelettin İhsanoğlu
|
OY KULLANMAYAN
|
|
% 71
|
% 18
|
% 3
|
% 8
|
AKP’li
seçmenlerin % 88’i, CHP’li seçmenlerin % 82’si 2011’de de aynı partilere oy
vermiş. Yukarıdaki, “ hangi
partiye oy vereceğine iki aydan daha
önce karar vermiş” seçmenlerin AKP’deki oranının % 87, CHP’deki oranının %
85 olduğu da göz önüne alındığında AKP ve CHP’nin “kararlı bir seçmen kitlesi”ne sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu
durum özellikle AKP için daha geçerli, % 87-88 oranında sabit bir seçmen
kitlesi hala mevcuttur. İlginç olarak; MHP ve HDP aynı oranda (%13) 2011’de “oy kullanmayan” seçmenlerden oy almıştır. Yine benzer
şekilde, bu seçimlerde MHP ve HDP’ye oy veren seçmenlerin yaklaşık yarısı 2011’de
başka partilere oy vermiş. MHP’ye bu seçimlerde oy veren seçmenlerin % 28’i
2011 seçimlerinde AKP’ye oy vermiş; yine bu seçimlerde HDP’ye oy verenlerin %
22’si 2011 seçimlerinde AKP’ye oy vermiştir. MHP ve HDP, bu seçimlerde 2011
seçimlerinde AKP’ye oy vermiş seçmenden birbirine yakın oranlarda oy
alabilmiştir. Bu seçimlerde MHP’ye oy veren seçmenlerin % 3’ü, HDP’ye oy veren
seçmenlerin % 7’si 2011’de CHP oy vermiş.
İlginç olan diğer sonuçlar, “Cumhurbaşkanlığı Seçimleri” ile ilgili
ortaya çıkmış. Örneğin; Bu seçimlerde MHP’ye oy veren seçmenlerin % 20’si “Cumhurbaşkanlığı Seçimleri”nde oy
kullanmamış. Diğer bir deyişle, “Cumhurbaşkanlığı
Seçimleri”nde oy kullanmayan seçmenlerin önemli bir kısmı bu seçimlerde MHP’ye
oy vermiş. Yine bu seçimlerde MHP’ye oy veren seçmenlerin % 28’i “Cumhurbaşkanlığı Seçimleri”nde Recep
Tayyip Erdoğan’a vermiş. Bu seçimlerde
CHP’ye oy veren seçmenlerin % 5’i “Cumhurbaşkanlığı
Seçimleri”nde Recep Tayyip Erdoğan’a, % 2’si Selahattin Demirtaş’a oy
vermiş. Diğer ilginç bir nokta da, “Erdoğan’a karşı öfke”yi taşıyan oyların
yöneldiği HDP’yle ilişkili…Bu seçimlerde HDP oy veren seçmenlerin % 18’i “Cumhurbaşkanlığı Seçimleri”nde “Recep
Tayyip Erdoğan”a oy vermiş ! Bu seçimlerde AKP’ye oy veren seçmenlerin, “Cumhurbaşkanlığı Seçimleri”nde de “taş
gibi”, Recep Tayyip Erdoğan’ın arkasında yer almış olduğu görülüyor.
·
«Niçin bu partiye veya bağımsız
adaya oy verdiğinizi öğrenebilir miyim? Bunun en önemli nedeni okuyacaklarımdan
hangisidir?»
|
|
AKP seçmeni
|
CHP seçmeni
|
MHP seçmeni
|
HDP seçmeni
|
|
Parti
|
% 14
|
% 46
|
% 49
|
% 24
|
|
Lider
|
% 31
|
% 14
|
% 8
|
% 39
|
|
Politik/Vaat
|
% 50
|
% 34
|
% 31
|
% 34
|
“Niçin bu
partiye oy verdiniz” sorusunda seçmene sunulan seçenekler arasında, AKP seçmeni
% 50 oranında “Politik/Vaat”, % 31
oranında “Lider” seçeneğini seçerken hala AKP politikalarının arkasında
olduğunu (bunun yanı sıra Davutoğlu’na nasıl bir sempati beslediğini !)
göstermektedir. CHP ve MHP’li seçmen, daha büyük oranda “Parti” seçeneğini seçerken, HDP’li seçmen “Lider” seçeneğini seçmiştir.
·
«Seçim kampanyasında yapılan
faaliyetlerin genel olarak bir parti lehine oy tercihinizi yapmanızda etkisi
olup olmadığını öğrenmek istiyorum. »
|
Parti liderlerinin televizyon konuşmaları
|
% 50
|
|
Cumhurbaşkanı'nın konuşmaları
|
% 46
|
|
Mitingler
|
% 31
|
|
Televizyon reklamları
|
% 28
|
|
Partilerin sosyal medyadaki
iletişimleri
|
% 26
|
|
Yollarda dolaşan otobüs, minibüs gibi
sesli araçlar
|
% 15
|
|
Seçim broşürleri, flamaları, afişleri
|
% 15
|
·
«Seçim kampanyasında yapılan
faaliyetlerin genel olarak bir parti lehine oy tercihinizi yapmanızda etkisi
olup olmadığını öğrenmek istiyorum. »
|
|
AKP
Seçmeni
|
CHP
Seçmeni
|
MHP
Seçmeni
|
HDP
Seçmeni
|
|
Parti liderlerinin
televizyon konuşmaları
|
% 49
|
% 46
|
% 41
|
% 66
|
|
Cumhurbaşkanı'nın konuşmaları
|
% 61
|
% 28
|
% 42
|
% 45
|
|
Mitingler
|
% 33
|
% 28
|
% 29
|
% 37
|
|
Televizyon reklamları
|
% 33
|
% 28
|
% 19
|
% 28
|
|
Partilerin
sosyal medyadaki iletişimleri
|
% 20
|
% 31
|
% 18
|
% 42
|
|
Yollarda dolaşan
otobüs, minibüs gibi sesli araçlar
|
% 14
|
% 17
|
% 10
|
% 21
|
|
Seçim broşürleri, flamaları, afişleri
|
% 16
|
% 9
|
% 15
|
% 22
|
“Seçim kampanyasında yapılan faaliyetler”de kullanılan
yöntemler konusunda yöneltilen seçenekler arasında; AKP seçmeni üzerinde “Cumhurbaşkanı’nın
konuşmaları”nın % 61 oranında etkili olduğunu görüyoruz. “Partilerin sosyal
medyadaki iletişimleri” seçeneği, diğer parti seçmenlerinden çok farklı olarak,
HDP’li seçmen tarafından % 42 oranında seçilmiştir.
·
«Diyarbakır HDP mitingi esnasında
yaşanan patlama oy tercihinizi etkiledi mi?»
|
|
HAYIR
|
EVET
|
|
TOPLAM SEÇMEN
|
% 86
|
% 13
|
“EVET” diyenlerin siyasi
partilerdeki dağılımı
|
AKP Seçmeni
|
CHP Seçmeni
|
MHP Seçmeni
|
HDP Seçmeni
|
|
% 8
|
% 14
|
% 7
|
% 29
|
“Diyarbakır HDP
mitingi esnasında yaşanan patlama olayı”nın, diğer partilerden çok daha fazla
oranda HDP’li seçmen üzerinde etkili olduğu (% 29) saptanmıştır.
·
«Oy verip vermemenizden bağımsız
olarak tüm seçim dönemini düşündüğünüzde, en başarılı bulduğunuz lider kimdi ?»
|
Recep Tayyip Erdoğan
|
% 36
|
|
Selahattin Demirtaş
|
% 29
|
|
Ahmet Davutoğlu
|
% 13
|
|
Kemal Kılıçdaroğlu
|
% 12
|
|
Devlet Bahçeli
|
% 8
|
|
Diğer
|
% 2
|
“Oy verip
vermemelerinden bağımsız olarak” tüm seçim döneminde Recep Tayyip Erdoğan en
başarılı lider bulunmuştur.
·
“Seçim sonuçlarını görünce oy
tercihinizden memnun oldunuz mu olmadınız mı?”
|
|
Evet, memnun oldum
|
Hayır, memnun olmadım
|
|
TOPLAM SEÇMEN
|
% 67
|
% 32
|
“Evet, memnun oldum” diyenlerin siyasi
partilerdeki dağılımı
|
AKP Seçmeni
|
CHP Seçmeni
|
MHP Seçmeni
|
HDP Seçmeni
|
|
% 68
|
% 61
|
% 55
|
% 93
|
“Seçim sonuçlarını görünce oy tercihinizden
memnun oldunuz mu ?” sorusuna, seçmenlerin % 32’si “memnun olmadım” yanıtını vermiştir. “Memnun oldum” yanıtını en yüksek oranda veren ilk 2 seçmen grubu, ilginç olarak HDP (% 93) ve AKP (% 68)’li
seçmenlerdir.
·
«Bugün artık seçim sonuçları belli
oldu. Bu sonuçları gördükten sonra düşünceniz aynı olabilir veya değişebilir.
Bu sonuçları seçimden önce görseydiniz hangi partiye oy verirdiniz?»
|
|
AKP
|
CHP
|
MHP
|
HDP
|
Diğer Parti ve Adaylar
|
|
2015 Genel Seçim
|
% 41
|
% 25
|
% 16
|
% 13
|
% 5
|
|
Seçim Sonrası
|
% 45
|
% 25
|
% 14
|
% 12
|
% 3
|
Bugün artık
seçim sonuçları belli oldu. Bu sonuçları gördükten sonra düşünceniz aynı
olabilir veya değişebilir. Bu sonuçları seçimden önce görseydiniz hangi partiye
oy verirdiniz?
|
|
AKP seçmeni
|
CHP seçmeni
|
MHP seçmeni
|
HDP seçmeni
|
|
AKP
|
% 85
|
% 4
|
% 22
|
% 4
|
|
CHP
|
% 2
|
% 91
|
% 4
|
% 4
|
|
MHP
|
% 2
|
% 2
|
% 72
|
% 0
|
|
HDP
|
% 0
|
% 1
|
% 0
|
% 89
|
|
Diğer
|
% 1
|
% 1
|
% 1
|
% 0
|
|
|
AKP
Seçmeni
|
CHP
Seçmeni
|
MHP
Seçmeni
|
HDP
Seçmeni
|
|
Aynı kalır
|
% 93
|
% 84
|
% 72
|
% 88
|
|
Değişir
|
% 5
|
% 11
|
% 27
|
% 8
|
“Bu seçim sonuçlarını daha önce görseydiniz,
hangi partiye oy verirdiniz ?” sorusuna verilen yanıtlar, aynı zamanda
olası bir erken seçim sonuçlarını da yansıtıyor olabilir. Örneğin, seçmen grupları
arasında sadece AKP’li seçmen oy oranında artışla yanıt veriyor ( % 41’den % 45’e),
CHP’li seçmen aynı oranda yanıt veriyor, diğer seçmen grupları % 1- 3 oranında
bir düşüşle yanıt veriyor. (Koşullar yakın ve orta vadede AKP-CHP koalisyonunu
dayatıyor !) İkinci tablodan görüleceği gibi, “bu sonuçlarda sonra” da, en yüksek oranda CHP’li seçmenin (% 91)
yine CHP’ye oy vereceğini; MHP’ye oy vermiş seçmenin ise, “bu sonuçlardan sonra”, % 22 oranında AKP’ye oy vereceğini
görüyoruz. İlginç olarak; “bu sonuçları gördükten sonra”, CHP ve HDP’li
seçmenlerin de % 4 oranında AKP’ye oy vereceğini görüyoruz.
(Bu ilginç
durum, acaba önümüzdeki süreçte “etnisite” unsurunun siyaseten daha ön plana
çıkacağının, “kürtçü” politika karşıtlarının yöneleceği adresin AKP olacağının,
CHP ve MHP gibi partilerin “sembolik” konumlara düşeceğinin ön belirtisi mi ?
Yani, CHP ve MHP’li seçmenlerin büyük oranda AKP’ye oy vermek durumunda
kalacakları bir süreç mi başlıyor ?) Üçüncü tablo da bu tezi güçlendirmektedir.
Olası bir erken seçimde “yine aynı partiye oy verirdik” diyenlerin en yüksek
oranda olduğu seçmen grupları AKP’li (% 93) ve HDP’li (% 88) seçmenler….”Tercihinin
değişeceğini” bildiren en yüksek oran % 27 ile MHP’li seçmen…Sanılanın aksine
MHP önümüzdeki süreçte giderek daha fazla seçmenini AKP’ye kaptırabilir ve
hatta CHP’den de AKP’ye önemli seçmen kaymaları olabilir. “Daha önce hiç aklıma AKP’ye oy vermek
gelirmiydi ?” sorusunu soracak çok sayıda seçmenle karşılaşabiliriz bundan
sonra !
·
«Seçim sonuçlarına baktığınızda
Türkiye`nin durumunun önümüzdeki dönemde nasıl olacağını düşünüyorsunuz?»
|
|
Toplam
Seçmen
|
AKP
Seçmeni
|
CHP
Seçmeni
|
MHP
Seçmeni
|
HDP
Seçmeni
|
|
Daha iyi olacak
|
% 38
|
% 26
|
% 50
|
% 29
|
% 68
|
|
Aynı kalacak
|
% 10
|
|
|
|
|
|
Daha kötü olacak
|
% 43
|
% 54
|
% 29
|
% 53
|
% 17
|
Seçmenlerin % 43’ü
“Türkiye’nin durumunun” önümüzdeki günlerde “daha kötü” olacağı düşüncesinde… CHP’li ve HDP’li seçmen
“daha iyimser”, AKP’li ve MHP’li
seçmen “daha kötümser” düşünüyor.
·
«Sizce koalisyon hükümeti
mi kurulmalı yoksa erken seçim mi yapılmalı mı?»
|
|
Toplam
Seçmen
|
AKP
Seçmeni
|
CHP
Seçmeni
|
MHP
Seçmeni
|
HDP
Seçmeni
|
|
Koalisyon hükümeti kurulmalı
|
% 41
|
% 26
|
% 57
|
% 38
|
% 54
|
|
Erken seçim yapılmalı
|
% 51
|
% 66
|
% 33
|
% 53
|
% 37
|
|
TOPLAM SEÇMEN
|
|
|
AKP-MHP
|
% 48
|
|
CHP-MHP-HDP
|
% 32
|
|
AKP-CHP
|
% 23
|
|
AKP-HDP
|
% 21
|
|
AKP-CHP-HDP
|
% 17
|
·
«Okuyacağım siyasi partiler
arasında hangileri hükümet kurmak için koalisyon yapmalıdır?»
|
|
AKP
Seçmeni
|
CHP
Seçmeni
|
MHP
Seçmeni
|
HDP
Seçmeni
|
|
AKP- MHP
|
% 67
|
% 21
|
% 55
|
% 23
|
|
AKP-CHP
|
% 15
|
% 31
|
% 30
|
% 23
|
|
AKP-HDP
|
% 13
|
% 13
|
% 23
|
% 58
|
|
CHP-MHP-HDP
|
% 20
|
% 58
|
% 14
|
% 47
|
|
AKP-CHP-HDP
|
% 11
|
% 15
|
% 19
|
% 36
|
·
«Peki koalisyon yapılmasa
da azınlık hükümeti kurulması için hangi siyasi partiler arasında işbirliği
olmalıdır?»
|
TOPLAM SEÇMEN
| |
|
MHP desteği ile AK Parti azınlık hükümeti
|
% 49
|
|
CHP desteği ile AK Parti azınlık hükümeti
|
% 33
|
|
HDP desteği ile CHP ve MHP azınlık hükümeti
|
% 28
|
|
MHP ve HDP desteği ile CHP azınlık hükümeti
|
% 26
|
|
MHP desteği ile CHP ve HDP azınlık hükümeti
|
% 25
|
|
AK Parti desteği ile CHP azınlık hükümeti
|
% 23
|
|
HDP desteği ile AK parti azınlık hükümeti
|
% 18
|
Seçmenlerin % 51’i “erken seçim” taraftarı
ve bu görüş AKP’li ve MHP’li seçmende daha yüksek oranlarda…Toplam seçmenin %
48’i AKP- MHP Koalisyonu istiyor. AKP’li ve MHP’li seçmenin büyük bir kısmı
AKP-MHP Koalisyonu isterken, CHP’li seçmenin büyük kısmı CHP-MHP-HDP
Koalisyonu, HDP’li seçmenin büyük bir kısmı da AKP-HDP Koalisyonu taraftarı….
·
«%10 seçim barajı konusunda
görüşünüz nedir?»
|
TOPLAM SEÇMEN
| |
|
AYNI KALMALIDIR
|
% 41
|
|
% 7’e düşürülmelidir
|
% 4
|
|
% 5’e düşürülmelidir
|
% 12
|
|
% 3’e düşürülmelidir
|
% 3
|
|
Tümüyle kaldırılmalıdır
|
% 30
|
İlginç bir şekilde, toplam seçmenlerin % 41’i seçim
barajının aynı kalması gerektiğini düşünüyor !
IŞIK
