Etnos gazetesi diyor ki:
«Asker Mustafa Kemal sayesinde, Türkiye muhakkak bir ölümden kurtuldu, fakat hayatı kahramanca, askerî gayrette en daha kahramanca bir gayret olmadan kurtulamazdı: Büyük diriltici Atatürkün gayreti Türkiye için müellim bir matem teşkil eden ölümü, Elenler için de büyük bir ziyadır. Dost ve müttefik komşu milletle ayni büyük matem içinde olan Elen milleti, Büyük ölünün önünde heyecan ve ihtiramla eğilmekte ve Türk – Yunan dostluğunun ölen kurucusunun arzu ve iradesi mucibince daha ziyade inkişaf edeceğine
kani bulunmaktadır.»
Atinaika nea gazetesinden:
«Atatürk, son dakikasına kadar, Yunanistan için çok büyük bir dostluk hissi beslemiştir. Yunanistan için büyük bir hürmet ve muhabbeti vardı ve iki memleket arasındaki teşriki mesaiyi daima daha ziyade takviye etmek emelinde idi. Başvekil Metaksas'la son görüşmeleri esnasında ve şevk, heyecan dolu telefon görüşmelerinde, ayni değişmez his ve arzu ile meşbu olduğunu göstermiştir. İki milletin Türk Şefinin ölümünden müşterek bir ziya olarak mütellim olmaları tabiidir. Esasen, derin bir surette müteheyyiç olan diğer Balkan milletleri de Yunanistana ve Türkiyeye iltihak edeceklerdir, zira bugün bu kadar samimî ve sıkı antant içinde birleşmiş olmalarını Atatürke pek ziyade borçlu bulunmaktadırlar.»
Tipos gazetesi yazıyor:
«Atatürkün Türkiyede yaptığını hiçbir tarafta hiç bir kimse yapmadı: Ne Cavour, ne Cromvvell, ne de Vaşington. Atatürkün bulduğunu hiç kimse bulmadı ve Atatürkün yaptığını da hiçbir kimse yapmadı. İlham ettiği kimseler ve kendi prensiplerine göre teşkil ettiği yeni nesil onun eserine devam edeceklerdir. Türkiyenin bütün dostları bunu bekliyor.»
Katimerini, ezcümle diyor ki:
«Her memleket, milleti zafer, refah ve saadet yolunda ilerleten büyük adamlarına heykeller dikecektir. Fakat Türkiyenin Kemal Atatürkün heykelinin yapılmasında kullanılacak taşı bulmak için dağlarını deşmesi, karıştırması icab edecektir. Zira Türkiye, herkesin hased ettiği bir adama, ve dostlarının ve düşmanlarının hayran olduğu bir dehâ adamına, zıyaı yalnız Türkiye için değil, bütün medeniyet ve dünya için bir zıya teşkil eden bir adama malik bulunmak bahtiyarlığına nail olmuştur.»
Proya'da. şu satırlar okunuyor:
«Uzun olmasa bile, çok dolu bir hayattan sonra perşembe günü gözlerini hayata kapıyan adam büyük ıslahatçılar zümresine mensub bulunuyordu.»
Gazete, Atatürk tarafından bu kadar muvaffakiyetle başarılan cesurane ıslahat hakkında mufassal izahat verdikten sonra diyor ki;
«Biz Yunanlılar, onun Türk – Yunan dostluğuna ve teşriki mesaisine olan sarsılmaz inanını heyecanla hatırlıyacağız. Eğer Türkiye büyük kurucusunu kaybediyorsa, Yunanistan da büyük ve emin bir dostunu kaybediyor. Yunan milleti dost ve müttefik Türk milletinin matemine bütün kalbile iştirak etmektedir.»
Messager d'athenes gazetesi yazıyor:
«İnsanları sevk ve idare eden büyük çehreler arasında yeni Türkiyenin banisi Atatürkünkü kendine hâs çizgilerle ayrılmaktadır. Çok, pek çok inkılâbcılar görüldü, fakat hiçbiri Atatürkün cesaret ettiği ve muvaffak olduğu şeyi yapmadı. Fütuhat politikaları için fasılasız teşebbüslerde bulunmuş olan Osmanlı imparatorluğu barış için de fasılasız bir tehlike idi. Kendini inzıbata ve terakkiye vermiş olan Atatürk devleti, gençleşmiş kuvvet -lerile, doğu Avrupası için sağlam bir destektir. Balkan Antantı Atatürkü kurucuları ve rehberleri arasına kaydetmiştir. Onun hamlesi Türkiyeyi Yunanistanla candan yaklaşmağa ve bir ittifaka sevketmiştir. Bu ittifak, üzerinde dörtler Antantının inkişaf ettiği temeldir. Türkiye, Yunanistan gibi asırlarca mücadelenin kendisini ayırmış olduğu milletlerin çok samimî olarak matemine iştirak ettiğini görüyor, tarihte buna benzer çok misal yoktur.»
Akropolis gazetesinden:
«Kılıcının şaşaası, Atatürkün teîc fazileti ve tek şan ve şerefi değildir. Onun barış zamanında yaptığı, iradesinin kuvvetini ve fikirlerinin parlaklığını daha ziyade ispat etmiştir. Büyük Pier devrinden beri böyle bir tecrübe yapılmamıştı. Atatürk on altı yılda gençlik ve kuvvetle dolu kudretli, istediğini ve nereye gittiğini bilen yeni Türkiyeyi yaratmağa muvaffak olmuştur.»
Kaynak: 14.11.1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi, Sayfa:7
Derleyen: IŞIK
