Hasan Sivri: Bugün sanki bütün dünya referandum karşıtı bir karar alarak aynı safta yer aldı. Daha önceleri Kürdistan bağımsızlığına desteğini açıklayan devletler de karşıt bir yerde duruyor. Sizce bunun sebebi nedir?
Enis Nakkaş: Daha önce bazı devletlerin teşvik edici ve cesaretlendirici hamlelerine rağmen referandum karşıtı uluslararası uzlaşma sağlanmasının nedeni değişen bölgesel ve uluslararası denklemlerdir. Rusların bölgeye girişinden ve İran'ın Irak ve Suriye'deki varlığının gelişiminden önce oyunda tahakkümleri vardı. Ayrıca Türkiye de Batıya ve NATO'ya şimdikinden daha yakındı. Bugün bazıları referanduma tamamen karşı çıkmıyor, erteleme istiyor, ABD gibi. Diğerleri ise tehlikeler konusunda uyarıyor ama destek veren bir tek İsrail var. Çünkü İsrail bölünme ve iç savaşlar dışındaki sonuçlarla ilgilenmiyor.
- ABD neden referandumun ertelenmesini istedi? Hedefinde ne var? Bunun Suriye'de yaşanan gelişmelerle bir ilgisi var mı? Amerikalılar Ruslarla rekabetin sonucunu mu bekliyor?
- ABD yukarıda söylediğim sebepten dolayı reddediyor. Irak ve Suriye'deki oyunun tamamını kontrol edemiyor. Sürekli değişim gösteren Türk pozisyonuna da güvenmiyor. Dolayısıyla taktiksel olarak bu referandumda bir çıkar göremiyor. Aynı zamanda Bağdat hükümetini tamamen İran korumasına ve desteğine terk edip kaybetmek istemiyor.
- Bağdat Kerkük'e askeri güç gönderdi. Haşd Şabi de bazı noktalarda konuşlandı. Aynı zamanda Peşmergeler de konum aldı. Kerkük'te çatışma veya savaş mı göreceğiz?
- Kerkük, referandumda ısrar edilirse kaçınılmaz olarak çatışma noktası olacak. Sebebi de Kürt bölgesine dahil olmaması ve demografik çeşitliliği. Dolayısıyla sürtüşme, her bir grubun kendisine bağlı demografik topluluğu koruma başlığı altında kendine yer bulacak. Kerkük'teki çatışmanın sonucu, Irak'taki güç dengelerini belirleyecek. Kerkük'te kazanan, sonraki oyunlarda yüksek söze sahip olacak.
- Türkiye ve İran'ın Kürdistan bölgesel yönetimi ile büyük ekonomik ilişkileri var. ‘'Ulusal Güvenlik'' sebebi ile referandum karşıtı bir pozisyondalar. İki ülkenin de sert açıklamaları var. Ne görebiliriz?
- İran ve Kürt bölgesi arasındaki ekonomik ilişkiler, Türkiye ile Kürt bölgesindeki ekonomik ilişkiler gibi stratejik ve sadece bir tarafın değil her tarafın çıkarınadır. Irak petrolü Türkiye'ye Kürdistan üzerinden akıyor. Kürdistan petrolü de Türkiye'ye akıyor. Türkiye'nin sınırı kapatması durumunda ne Irak ne de Kürdistan petrolünü gönderebilecek. İran'ın Kürt bölgesi ile ilişkilerindeki ekonomik çıkar daha az ama güvenlik açısından baktığımızda daha fazla çıkarı olduğunu görürüz. Bağımsızlık durumunda iki devlet de sınırlarını kapatma ve daha sonra cezalandırıcı önlemleri alma kararı aldı. Soru şu: Kürdistan bölgesi bu icraatlara nasıl meydan okuyacak?
- Türkiye askeri birliklerini Suriye sınırına kaydırmaya devam ediyor. İdlip, Afrin ve bazı sınır noktalarına yakın Türk kentlerinde askeri birlikler sınırda hazır bekliyor. Astana'dan sonra Türkistan İslam Partisi ve Nusra yeni bir saldırı başlattı. Astana'da anlaşılmamış gibi bir durum söz konusu.
- Türkiye Kürtleri uyarıyor ve Kürt bölgesi sınırında hareketlenecek. Türkiye Irak'taki güçlerini de Kerkük için hareketlendirebilir. Türkistan İslam partisi ve Nusra'nın Hama kırsalındaki saldırısı, Erdoğan'ın Putin'in Perşembe günü gerçekleştireceği ziyarette mutlaka açıklamak zorunda olacağı bir konu. İdlip'teki bu yeni saldırı Astana'daki uzlaşılar dışında gelişti. Özellikle de Rus polisi ile çatışıldı. Görünüşe göre Amerikan istihbaratı, görüşme öncesinde Rusya ile Türkiye'nin arasını açmak hedefiyle sızmalar gerçekleştirdi.
- Suriye Ordusu Deyr El-Zor kentinde ilerliyor. Amerika'nın kırmızıçizgileri aşıldı. ABD ayrıca Tanf'tan da çekildi. Rusya-ABD arasındaki çekişmede neler göreceğiz?
- Ruslar, Suriye'de Amerikan varlığının hoş karşılanmadığını duyurmaya başladı. Bunu Lavrov'dan duyduk. Amerikalıları sersemletecek olan Rusların uçuşa yasak bölge ilan etme ihtimali görünürde. Aslında Deyr El-Zor'da buna benzer bir durum yaşandı ve Rusya ilerleme sağlayan Suriye birliklerini ve destekleyici güçleri korumak ve Amerikan müdahalesini engellemek amacıyla 300 askerden oluşan birliğini Deyr El-Zor'a gönderdi. Buna benzer bir durum Suriye Demokratik Güçleri ile de yaşanabilir.
- Suriye Demokratik Güçleri ve Kürtler, Kürt bölgesinden uzak sahalarda, Suriye içlerinde ABD ile hareket ediyorlar. En son Buseyna Şaban'ın ilk defa bu kadar yüksek perdeden SDF'yi uyardığını gördük. İlişkiler ne yönde etkilenecek?
- Kürtler, Amerika'nın Rusya destekli Suriye Ordusunun önünden çekilmeye başladığını gördüklerinde aynı zamanda Amerikan himayesinin de yok olacağını görecekler. Ruslar bu sırada Kürtleri, siyasi uzlaşı sürecinde Amerikan kanatları yerine kendi yanlarına çekmek için manevralar yapacaktır. Dolayısıyla Ruslar bu süreçte Deyr El-Zor, Irak ve Ürdün sınırlarındaki savaş bitene kadar Kürtlere baskı uygulansın istemiyor.
www.medyasafak.net
23.09.2017
