Halkımızı ve işçi sınıfımızı anlamazsanız, onların
güvenini kazanamazsınız.
Halkımız ve işçi sınıfımız, siyasal tercihlerinde son
derece mantıklı hareket eden birer “ekonomik insan”dır, “homo economicus”dur.
Ezberinizi bozun. “Sağcılar veya muhafazakarlar işçiye
hak sağlamaz” gibi saçma sapan görüşleri kenara atın, insanları anlamaya
çalışın.
Eğer işçiler Adalet Partisi’ne oy vermişlerse, bunun
en önemli nedeni, AP iktidarları döneminde işçilerin gelirlerinin artmasıdır,
işçiler lehine önemli kanun değişiklikleri yapılmasıdır.
Bu kısa yazıda, AP iktidarları döneminde işçiler
lehine yapılan kanun değişikliklerinin bir bölümünün çok kısa bir özetini
vereyim.
İŞÇİ LEHİNE ÖNEMLİ KANUNLAR
Yeni
Deniz İş Kanunu kabul edildi(20.4.1967 gün ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu).
Yeni İş
Kanunu kabul edildi(28.7.1967 gün ve 931 sayılı İş Kanunu).
Emeklilik
kolaylaştırıldı.1964 yılında kabul edilen 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa
göre yaşlılık aylığına hak kazanabilmek için erkeklerin 60, kadınların 55
yaşını doldurması gerekiyordu. 1969 yılında kabul edilen 1186 sayılı Kanunla,
yaş koşulu kaldırıldı ve en az 25 yıl sigortalı bulunan ve en az 5000 gün prim
ödeyen kişilerin yaşlılık aylığına hak kazanması mümkün kılındı. Böyle bir
uygulama dünyanın başka hiçbir ülkesinde yoktu.
Kıdem
tazminatı hakkında çok önemli yeni kazanımlar sağlandı. 4.7.1975 gün ve 1927
sayılı Yasayla, kıdem tazminatına hak kazanabilmek için çalışılması gereken
süre 3 yıldan 1 yıla indirildi. Her yıl için ödenecek kıdem tazminatı miktarı
da 15 günlük ücretten 30 günlük ücret tutarına yükseltildi.
ÜCRETLER ARTTI
Korkut
Boratav, gerçek ücretlerde 1965-1971 dönemindeki artışı yüzde 45 olarak
vermektedir. Gerçek ücretler 1971-1975 döneminde de artışını sürdürdü. Korkut
Boratav’a göre, gerçek ücretlerde 1971-1975 döneminde toplam yüzde 10 oranında
bir artış gerçekleşti. Gerçek ücretler 1972 yılında yüzde 9.6 oranında geriledi
ve 1973 ve 1974 yıllarında bu düzeyini korudu. 1975 yılında ise yüzde 21.8’lik
bir artış yaşandı.
Gerçek
asgari ücret de 1963-1967 döneminde arttı, 1968 yılında küçük bir gerilemeden
sonra, 1969 yılında yüzde 32 oranında bir artış yaşandı. 1971 yılında önemlice
bir gerilemenin ardından 1979 yılına kadar çeşitli oynamalarla yükselişini
sürdürdü. Ancak 1980 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık yarı yarıya düştü.
1964
yılından itibaren toplu iş sözleşmeleri aracılığıyla çeşitli alanlarda önemli
haklar elde edildi.
İŞÇİ KONUT KOOPERATİFÇİLİĞİ
Bu
yıllarda Türkiye’de işçi konut kooperatifçiliği büyük bir gelişme sağladı. SSK,
1962-1972 döneminde 45.008 işçiye konut kredisi verdi. 1962 öncesi de dikkate
alındığında, 1972 yılına kadar konut kredisi verilen işçi sayısı 59.891’e
ulaştı.
DEMİREL 24 OCAK PROGRAMINDAN VAZGEÇTİ
Ekonomik koşulların zorlaması ve emperyalist güçlerin
baskısıyla, Başbakan Demirel 1980 yılında 24 Ocak istikrar programını ilan
etti. Ancak tepkiler beklenenden büyük ve kitlesel oldu. 1981 yılında da
milletvekili genel seçimleri yapılacaktı. İşçi eylemlerinin yükselmesi
karşısında Süleyman Demirel politika değiştirerek 24 Ocak istikrar programından
vazgeçti ve 1980 yılı Ağustos ayından itibaren kamu kesiminde çok yüksek ücret
zamları verilen toplu iş sözleşmelerinin imzalanmasını sağladı. Bu tarihte imzalanan
toplu iş sözleşmelerinde verilen zamlar, o tarihe kadarki sözleşmelerin en
yükseğidir.
Homo
economicus olan işçimiz eğer AP’ye oy verdiyse, kısa vadeli çıkarları açısından
doğru bir tercih yapmıştı.
Yıldırım KOÇ
Aydınlık/22.11.2016
