Suriye meselesi, Rusya-ABD arasındaki görüşme trafiğini hızlandırdı. Görünen o ki, iki ülke arasındaki “şiddetli” rekabet yerini tatlı bir muhabbete bırakacak. Kuruldukları tarihten günümüze kadar iki “büyük” ülke birbirleriyle savaşmamış. Aksine, İkinci Dünya savaşı esnasında Alman Nazizm’i ve İtalyan faşizmine karşı aynı cephede yer almış. Birinci Cihan harbinde de aynı blokta yer almışlar.Kaderin cilvesi mi, tesadüf mü yoksa üst-aklın planlı bir işi mi henüz çok net değil ama gelin görün ki, Çarlık Rusya’sı Ekim 1917’de zafer kazanacağı savaştan yıkılarak çekilirken, bu olay ABD’nin önünü açmış ve savaşa aktif müdahil olmasını sağlamıştı. Orta-Doğu’nun kaderini belirleyen 1916 Sykes-Picot ile Avrupa’nın geleceğini tayin eden 1919 Versay antlaşmasının meyvelerini Rusya yerine ABD toplamıştı.
Sovyet Rusya ile günümüz Rusya’yı Akdeniz ve Orta-Doğu’ya taşıyan ülke her daim Suriye olmuştur. Sayın Menderes’i Dünya gündemine daha çok müdahil eden ve en nihayet onun siyasi hayatını bitiren de Suriye meselesidir. Sayın Erdoğan’ın popüler siyaset hayatını başlatan, Orta-Doğu’da yıldızını parlatan Suriye’dir. Sayın Erdoğan’ın siyasi imajını çizen ve tepe-taklak yuvarlanmasını sağlayan da Suriye meselesidir. Putin’i Dünya’da sözü dinlenir, korkulur ve sayılan bir lider yapan Suriye meselesidir. Putin’e taviz kopartan, imtiyaz sağlayan, ABD’yi masaya zorlayan ve ister bölgesel ister Dünya ölçeğinde hâsıl olan krizlerin çözümde en nüfuzlu taraf yapan olgu Suriye meselesidir. Rusya artık Suriye’dir.
Rusya’yı Şam coğrafyasına bütün gücü ve imkânları ile dâhil olmasını sağlayan en önemli unsur Erdoğan’ın Suriye politikalarıdır. Erdoğan’ın, Suriye’de ne pahasına olursa olsun teslim olmayacağım inadı, Kürt kantonların Akdeniz’e kadar açılmasını engellemek, kendisine yıllardır itimat eden İhvan ve bugün El-Nusra’nın en güçlü temsil edildiği Fetih ordusu için Kuzey Halep-Kuzey Lazkiye hattı ve derinliği boyunca bir özerk yönetim kurmak arzusu Suriye savaşının son bulması önünde önemli bir engel oluşturmaktadır. Türkiye’nin bu ısrarı perde önünde dostlarından tenkit yese de, perde arkasında ABD, Katar, Suudi hanedanlığı tarafından halen destek görmektedir.
Suriye’de savaşın daha çetrefilli ve uzun bir zamana yayılacağını gören Rusya resti görmüş ve ilk kez restini çok kararlı ve ciddi çekmiştir. Bunu idrak eden, “rasyonel” ABD, Rusya ile bir savaşı göze almak yerine Moskova ile uzlaşmaya oturacaktır. Rusya’nın Şam’a ciddi silah sevkiyatı yapması, “Şam isterse asker gönderebiliriz” açıklamaları ile aslında var olan planın devreye girmesi, ABD’nin aklını başına getirten somut verilerdir. Kerry-Lavrov ve iki gün önce yapılan Rus-ABD Savunma Bakanları toplantısının “yapıcı” olduğu yönündeki açıklamalar, ABD’nin Rusya’nın Suriye’deki varlığına itiraz merhalesinden nasıl imtiyaz koparabilirim aşamasına geçtiğinin delilidir. Burada dikkat çeken ve bilinmesi gereken en önemli husus tarihin bir kez daha tekerrür ettiğidir. ABD-Sovyet Rusya 1957-59 Suriye krizinde tepişen iki taraf iken masaya oturmuş antlaşmış ve çimen olan Menderes’in ezilmesini seyretmiştir. Erdoğan’ın Rusya’nın Suriye’ye aktif ve bilfiil askeri destek vermesine itirazı tepişen ABD-Rusya’nın altında ezilen çimen olacağı korkusudur.
Adı. Maryana Naumova.Henüz 16 yaşında. Rus kızı iki kez Dünya gençler halter şampiyonu. Mart ayında ABD’nin Ohio eyaletinde 150 kilo kaldırarak yeni bir rekora imza attı. Esad’a iki senedir mektup yazıyor. Şam’a gelip kendisi ve eşi ile tanışmak istediğini söylüyor. En nihayet Esma Esad tarafından davet edildi. Geçen hafta Şam’daydı. Esma Esad, Suriye Milli Olimpiyat Federasyonu Başkanı ve orduda görev yapan kadın askerlerle bir araya geldi. Suriye ve Rusya’nın yıldızı oldu.
Basiretsiz ve kibirli AKP iktidarı, Türkiye-Suriye ilişkilerinin yarattığı kuvvet ve yeni bir alternatif blok hülyasını kâbusa dönüştürdü. Maalesef, bir bölgesel çekim merkezi yerine artık başka devletlere muhtaç toplumlara dönüştürdü. Suriye sayesinde parlayan yıldız, Rusya-ABD anlaşırken ezilen çimen oldu. Sönen yıldızını kurtaramaz ama Şam’dan davet talep ederek sonunu kurtarabilir. Suriye’nin tarih boyunca yükselen ve sahneden çekilen kuvvetlerin kaderini tayin eden coğrafya olduğunu söyledik. Boş gurur yapmayın, sözümüzü dinleyin. Dünya halter şampiyonu değiliz ama hem sakalımız hem diplomamız var.
MEHMET YUVA- Aydınlık/20.09.2015
