ABD Başkanı Donald Trump, göreve gelmesinin ardından ilk yurtdışı ziyeretini dün Suudi Arabistan'a yaptı. Sekiz günlük gezinin ilk ayağını oluşturan ziyaretin ana eksenini 'İran karşı ittifak' siyasetleri oluşturuyor. Görüşmede Trump'un İsrail'in de destekleriyle kurulacak 'Arap NATO'su planını Suudi Kral Selman'a sunması bekleniyor. Trump, gezi kapsamında Suudi Arabistan'dan sonra İsrail, Filistin, Brüksel, Vatikan ve Sicilya'da temaslarda bulunacak.
Trump'ın, temasları çerçevesinde Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da 3 ayrı zirveye katılması planlanıyor. Ziyareti kapsamında dün ikili görüşme ve ABD-Suudi Arabistan Zirvesi'ne katılan Trump, bugün Riyad'da yapılacak ABD-Körfez Ülkeleri Zirvesi ile ABD-İslam Ülkeleri Zirvesi'ne katılacak. Bu etkinliklerde bölge liderleri ile görüşecek olan Trump'ın Suudi Arabistan ziyaretinin arka planında ise İran yer alıyor. ABD basınına göre Trump, Riyad’a ‘Arap NATO’su’ planını sunacak.
150 MİLYARLIK SİLAH ANLAŞMASI
Ortadoğu siyasetlerini İran düşmanlığı üzerinden yürüten Trump'ın Sunni-Arap ülkeleri ve İsrail'le birlikte kurulması planlanan birliğin amacı, İran'ı kuşatmak ve etki alanını daraltmak. Bu planın önemli bir parçasını ise Washington ve Riyad arasında yapılan büyük silah satışı anlaşması oluşturuyor. ABD ile Suudiler arasında toplamda 150 milyar doları bulan iki anlaşmanın imzalanacağı belirtiliyor. Bu anlaşmaların 100 milyar dolarlık kısmını ise silah anlaşması oluşturuyor. İngiliz Independent gazetesi ise ilk etapta 128 milyar dolar olması beklenen meblağın, 10 yıllık süre zarfında 350 milyar doları bulabileceğini öne sürdü. Önceki Başkan Barack Obama döneminde ABD tarafından Suudilere 60 milyar dolarlık silah satışı yapılmıştı. Suudi Arabistan'ın bu silahları 2015 yılından bu yana savaştığı Yemen'deki İran destekli Şii Husilere karşı kullanması bekleniyor.
TRUMP'IN İRAN PLANI
ABD Başkanı Trump göreve seçilmeden önce İran'a yönelik siyasetleri konusunda ilk sinyalleri vermişti. Göreve geldikten sonra da ilk işlerinden biri bu planı devreye koymak oldu. ABD Savunma Bakanı Jim Mattis'i Ortadoğu turuna gönderen Trump 'Arap NATO'sunun ilk adımını attı. Mattis, Türkiye ziyaretinin ardından Suudi Arabistan, Katar, İsrail ve Mısır’ı kapsayan Ortadoğu turunun ilk durağı olan Riyad’da İran’ı hedef alan açıklamalar yaptı. Mattis, bölgede istikrarın sağlanması için İran’ın nüfuz alanını genişletme adımlarının engellenmesi gerektiğini savundu. ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson da Washington'da yaptığı açıklamada “İran’ın provokatif eylemleriyle ABD’yi, bölgeyi ve dünyayı tehdit ettiğine dair elimizde çok net deliller var” diyerek İran'ı hedef alan bir açıklama yaptı. Açıklamaların ardından sinyali alan Suudi Kral Selman ise Mayıs ayı başında Washington’a konuyu görüşmek üzere bir heyet yolladı. İran görüşmelerinin en önemlisi ise New York’taki Trump Tower’da yapıldı. Görüşmede ABD tarafına Donald Trump’ın damadı ve Başdanışmanı Jared Kushner liderlik ederken, Suudi heyetinin başında bizzat Kral Selman bulunuyordu. ABD Başkanı Trump, damadı Kushner’ı Ortadoğu’da ‘gölge diplomat’ olarak kullandığı biliniyor. Söz konusu görüşmelerde, 'Arap NATO'su adı altında İran'a karşı kurulması planlanan ittifakın yanısıra ekonomik işbirliği ve yatırım konularının da geniş yer tuttuğu belirtildi.
BAŞINDA TILLERSON VAR
'Arap NATO’su planının başında ise ABD Dışişleri Bakanı Rex Tillerson’ın bulunduğu kaydedildi. ABD basınında yer alan haberlerde Tillerson’ın, Sünni-Arap ülkelerden kurulacak bir ittifakın iskeletini kurmak ve temel prensiplerini belirlemek üzere yoğun çalışma yürüttüğü ifade edildi. ABD’li yetkililer ise 'Arap NATO’sunun Başkan Trump tarafından öne sürülen ‘Önce Amerika’ ilkesine uygun olacağını belirtti. Buna göre Ortadoğu’daki Amerikan liderliği güçlendirilecek, mali yük müttefiklere kaydırılacak ve silah satışları sayesinde ABD’de istihdam yaratılması sağlanacak.
RİYAD SOKAKLARINDA ABD BAYRAKLARI
Ziyaret öncesi Suudi Arabistan cadde ve sokaklarına daha önce görülmemiş bir şekilde Trump'ın fotoğrafları ve ABD bayrakları asıldı. Donald Trump'ın gelişine Suudi basınında da geniş yer verildi. Suudi Arabistan medyasında ziyaret 'tarihi' olarak nitelendirildi. Ayrıca Trump'ın ilk yurtdışı ziyaretini Suudi Arabistan'a yapmasının ülkenin gerçek konum ve önemini ortaya koyduğu, ayrıca Trump'ın, Mekke şehrini sınırları içinde barındıran ülkeye ziyaretiyle Müslümanlara önemli mesajlar vermek istediği belirtildi.
HABER MERKEZİ
Aydınlık/21.05.2017
