Washington Yakın Doğru Çalışmaları WINEP’den Suriye ve bölge uzmanı Fabrice Balanche Suriye’deki Kürtlerin bağımsızlık talepleri ve İran ile ilişkileri üzerine önemli bir yazı yayınladı. Bu yazının öne çıkan yerlerini Washington Hattı derledi:
Suriye’deki Kürtler, arzuladıkları bağımsızlık isteğine rağmen, kısa vadeli ekonomik çıkarlarını güvence altına almak için Esad rejimiyle anlaşma yaptılar ve yakın bir tarihte İran’la da benzer antlaşmalar yapabilirler.
Rojava Ekonomisi Suriye Bölgesine Bağımlı
Son yaşanan gelişmelerle Rojava’nın diğer bölgeleri ile Afrin arasında bağlantı kolaylaşsa da, kantonlar arasındaki hareket kabiliyeti hala Suriye Rejiminin iyi niyetine bağlı.
Şüphesiz, Esad’ın Kürtlerle geliştirdiği bu iyi ekonomik ilişkiler, karşılıklı iki tarafa da yarar sağlıyor
Rojava’nın en doğusunda bulunan Cezire kantonunda yetiştirilen pamuk, buğday ve petrolü Kürtler satmak zorunda olduğu gibi, bu temel gıda maddelerine ihtiyaç duyulan bölgelerden biri ise Batı Suriye. Kürtlerin hammaddelerini ihraç etmeleri ve karşılığında ihtiyaç duydukları malları ithal etmeleri gerekiyor.
Irak’ın Peşhkhabur kentine yapılan kuzeydoğu geçidi Kürtlere açık olan tek uluslar-arası ticaret yoludur. Böylece bu yeni karayolu bağlantısı, Suriye Kürtlerinin Irak’ın Kürdistan Bölgesi Hükümeti’ne (Kürdistan Bölgesel Hükümeti) olan bağımlılığını azaltacak.
Kamışlı Havalimanı’nın Gerekliliği
Kamışlı Havaalanı, Rojava’nın merkezi bir yerinde bulunmasına rağmen, PYD Rojava için önemli bir ulaşım aracı olan bu yeri kontrol altına almayı hiç denemedi bile, havaalanı bu yüzden hala Suriye ordusunun kontrolü altında. Şam’a ve Beyrut’a haftada iki gün ve Kuveyt’e ise haftalık uçuşlar devam ediyor.
Kamışlı Havaalanı, Kürt sivillerin rejim bölgesine ulaşmasının tek yolu. Rojava hastaneleri yetersiz, ilaçlarının çoğu rejim bölgesinden geliyor. Rojava tıbbi olarak Şam’a bağımlı. Şam’dan Kamışlı’da çalışan kamu görevlilerinin maaşları ve emekli aylıkları bu havayolu kullanılarak uçakla ulaştırılıyor.
Kısacası, Kürt yetkililerinin pek çok sektörde olmak üzere Suriye devletinin yerini alacak gerekli araçları yok.
Ekonomik Bağımsızlık: İdeoloji ve Paragmatizm
2012 yılında Hasake’nin PYD kontrolüne geçmesi diğer yandan Fırat Vadisi’nin muhalifler tarafından ele geçirilmesi yerel ekonomiyi altüst etti.
Hasake, hammadde üretiminde özellikle yağ, hububat ve pamuk üretiminde önemli bir üretim merkeziydi. Hububat üretimi, ülkenin toplam üretiminin yarısı karşılıyordu.
Çiftçiler, rejim tarafından üretim ve işlenmesinde sıkı politikalarına uymak zorunda kaldılar.. Buğday ve pamuk tohumu kamu dairelerinden tedarik edildi ve ürünlerin fiyatları devlet tarafından belirlendi.
Bu politikaların bir sonucu olarak, Hasake Batı Suriye’yi hammadde ile besleyen bir iç koloniyi andırmaya başladı. Yerel sanayi işletmelerinin kurulması yasaklandı, pamuk gibi zengin hammaddeler Halep ve kıyı bölgelerindeki fabrikalarda işlendi.
Bugün ise PYD, Şam ile eşit olmayan bu ekonomik ilişkilerden kurtulacak, kendi kendine yetecek bir ekonomiyi savunuyor. Marksist eğilimli politikaları öneren Kürdistan İşçi Partisi (PKK) genel başkanı Abdullah Öcalan’ın felsefesine göre hareket etmeye çalışıyor ve kapitalist sistemi reddediyor. Bununla birlikte bu ideoloji Rojava’da küçük bir bölgede uygulanabiliniyor.
Bu nedenle Kürt yetkililer ithalat ve ihracat yapabilmek için topraklarını açmaya mecbur kalacaklardır. Bu bağlamda, Irak’a ikinci bir ticaret rotası açılması, Rojava’nın bağımsızlığını güçlendirecek ve kendine yeterli bir ekonominin yavaş ve belirsiz yapımından çok daha hızlı bir şekilde güçlendirecektir.
Hasake ve Kerkük arasındaki yeni kara yolu, Rojava’nın Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) denetiminde bulunan Peşkhabur sınır kapısına olan bağımlılığı azaltacaktır.
Kerkük, KDP’nin aksine, İran’a ve Bağdat’a yakın Kürdistan Yurtsever Birliği (PUK)’nin denetimindedir.
Şüphesiz, bu rotayı açmanın olanakları belirsiz çünkü İslam Devleti hala Sincar’ın güneyinde; KDP ve PKK ise şu anda Sinjar’ın kontrolü için çatışıyor.
Dahası, KDP başkanı Mesud Barzani ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rojava’yı dış dünyaya açan stratejik eksene karşı çıkıyor.
Halihazırdaki eğilim devam ederse, Hasake ile Kerkük arasında Suriye’nin Kürtlerini Süleymaniye üzerinden İran’a bağlayan bir koridor kurulabilir.
Teorik olarak Rojava, Irak, Batı Suriye ve hatta Akdeniz sahilleri arasında bir İran transit yolu haline gelebilir.
Şayet ABD ve müttefikleri Tahran’ın böyle bir koridor kurmasını önlemek istiyorsa, Suriye’deki Kürt bölgesinde etki alanını genişletmelidir.
Derleyen: Melike Gül Demir
WASHINGTON HATTI
13.04.2017
http://kaziminci.blogspot.com.tr/2017/05/rojava-seeks-to-break-out-in-syria.html
