PKK’nın Suriye kolu PYD/YPG önceji gün, bölgede 2014 yılı başında oldubittiyle oluşturduğu kantonları birleştirip federasyon ilan etti. Federasyon için Haseki iline bağlı Rımelan’da biraraya gelen 200 kişi Kuzey Suriye federasyonu ilan ettiklerini açıkladı. Delegeler arasında ABD’nin PKK/PYD’nin kılıfı olarak oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri ve YPG’den temsilcilerin de olduğu belirtildi. Arap, Kürt, Ermeni, Türkmen, Çeçen ve diğer etnik grupları kapsayan yaklaşık 200 delegenin, “Rojava ve Kuzey Suriye Demokratik Sistemi Metni”ni onayladığı iddia edildi.
ABD KORUMASI
Federasyon ilanı için seçilen yer dikkat çekici. Rımelan, ABD’nin Suriye içindeki ABD Özel Kuvvetleri için lojistik ve koordinasyon merkezi olarak kullanılan üssün bulunduğu yer.
ABD yönetimi, bir süre önce Haseki il merkezinin kuzeyinde Irak sınırına yakın bölgede eski ve kullanılmayan bir hava pistini genişletmişti. ABD’nin Suriye’de üs kurduğu, Stratfor’un Ocak ayında yayınladığı uydu görüntüleriyle netleşmişti. Görüntüler, Haseke’ye bağlı Rımelan’daki bir uçak pistinin yaklaşık iki kat büyütüldüğünü gösteriyordu. Rımelan’daki alanın uzunluğu 700 metreden 1300 metreye çıkarılmıştı. Uzmanların verdiği bilgiye göre bu alan, nakliye uçaklarının inmesi için yeterli bir alan. Uçak pisti, Suriye’de çatışmaların başlamasından önce Şam yönetimi tarafından zirai uçakların iniş kalkışı için kullanılıyordu.
PYD’nin silahlı kolu YPG, yaklaşık iki yıl önce bu alanın kontrolünü ele geçirmişti. Suriyeli askeri kaynakların, Amerikalı 100 uzmanın YPG güçleriyle birlikte, iniş pistini genişlettiğini ve altyapıyı güçlendirdiği yönündeki açıklamaları basına yansımıştı. Suriyeli kaynaklar, “Hava üssü helikopterler ve nakliye uçakları için kullanılacak. Pist şu an 2 bin 700 metre uzunluğuna ulaştı, ekipman ve cephanelik taşıyacak uçakların kullanımına hazır” diye konuşmuştu.
Irak’ın kuzeyinde yayın yapan Basnews adlı site ise Ayn el Arab sınırları içinde ikinci bir üssün daha benzer amaçlarla kurulduğunu duyurmuştu. Aydınlık’ta da, Suriyeli kaynaklara dayanarak ABD’nin Suriye’nin kuzeyinde kurduğu üç üsteki Özel Kuvvetleri yönetiminde PKK/PYD’lilerin eğitilip donatıldığını duyurmuştuk.
ABD Başkanı Barack Obama, Ekim ayında Suriye’de karada IŞİD’le savaşan gruplara danışmanlık yapmak üzere az sayıda özel operasyon askerinin Suriye’ye gönderilmesine onay vermişti. Kasım ayında ise ilk Amerikan askerleri Türkiye üzerinden Ayn el Arab’dan (Kobani) giriş yapmıştı.
CARTER’DAN PYD’YE ÖVGÜ
PKK/PYD’lilerin Suriye’nin kuzeyinde federasyon ilan ettikleri gün ülkesinde Senato Silahlı Kuvvetler Komitesi’nde 2017 bütçesi için konuşan ABD Savunma Bakanı Ashton Carter, PKK/PYD’ye övgüler dizdi. Carter, PYD’nin, Suriye’nin kuzeyinde federasyon ilan etmeye hazırlandığına ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Rusya’nın Cenevre’de bu konuda bir baskı yapıp yapmayacağı yönündeki bir soru üzerine Carter şunları kaydetti:
“Biz ve Türkler de dahil olmak üzere diğerleri, Kürtlerin Cenevre’ye katılımıyla ilgili önemli bir karar verdik. Rusya’nın Cenevre’de önemli bir rolü var ve bizim de önemli bir rolümüz var. Suriyeli Kürtler IŞİD’e karşı mükemmel savaşçılar olduklarını kanıtladılar.”
BÖLGE ÜLKELERİ KRİZİN BAŞINDAN BERİ İLK KEZ AYNI ÇİZGİDE
Suriye, Türkiye ve Rusya bu girişime karşı çıktı. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Bogdanov, Suriyeli Kürtlerin federal yapıya geçilip geçilmeyeceğine tek başına karar veremeyeceğini söyledi. RİA Novosti’ye konuşan Bogdanov, Kürtlerin federal sistem ilan etme planlarına nasıl baktıkları sorulduğunda da, “Bu, bizim işimiz değil’ dedi ve ekledi: “Bize göre, (Cenevre’deki) görüşme süreci kapsamı dışında herhangi bir şey ilan etmenin hiçbir anlamı yok.” Bogdanov, “Kürt gruplar tüm Suriye’yle ilgili süreçlere katılmalı. Zira onların da oy hakkı var ve kendi pozisyonları olabilir. Ama taraflardan hiçbiri kendi pozisyonunu diğer tarafa dikte etmemeli” ifadelerini kullandı.
İran ise resmi bir açıklama henüz yapmadı ancak genel yaklaşımının Rusya ile paralel olduğu ve Suriye’nin toprak bütünlüğü için Şam rejimi ile birlikte savaştığı ortada. ABD destekli federasyon girişimi, Suriye krizinin başından bu yana ilk kez bölge ülkelerini aynı çizgiye getirmesi bakımından önem taşıyor.
ABD DIŞİŞLERİ AÇIKLAMASI NE ANLAMA GELİYOR
Federasyon ilanı konusunda ABD Dışişleri yetkililerin yaptığı “tek taraflı özerklik ilanını desteklemiyoruz” açıklaması kafaları karıştırdı. Ancak meselenin özü şu: ABD, bölge ülkelerini birleştirecek olan bu adımı resmen destekleyen bir konumda durmuyor ve hedefini gizlemeye çalışıyor. Çünkü perde arkasında bu girişimin arkasında olsa bile, açıktan bu tür bir konumlanmanın, hızlı bir şekilde Türkiye ile Suriye’nin federasyon girişimine karşı biraraya gelmelerine neden olacağını hesap ediyor. Üstelik bu tür bir resmi destek, özellikle Türkiye ile kırılgan ilişkilerde daha büyük bir tahribat yaratabilecek. Ayrıca iki ülke arasındaki ilişkilerde herşeye rağmen ABD’nin avantajlarının devamını sağlayan Türkiye içindeki kuvvetlerin elini zayıflatacak. Aynı şekilde Türkiye’nin ABD’den gelen baskıya karşı bölge ülkeleri arasındaki yakınlaşmanın eylemli işbirliğine dönüşmesini hzılandırmış olacak.
OBAMA’NIN IŞİD STRATEJİSİNİN NİHAİ HEDEFİ
Aslında sürecin başından itibaren, PKK/PYD ile kurduğu ilişkinin nihai olarak bu noktaya gireceği görülebiliyordu. ABD Başkanı Obama’nın Eylül 2014’te ilan ettiği IŞİD stratejisinin daha en başından itibaren Irak’ta Peşmerge’nin, Suriye’nin kuzeyinde ise PKK/PYD’nin daha fazla alanı kontrol etmesini sağladığı ortaya çıktı. Irak’taki Barzani yönetimi Kerkük başta olmak üzere hak iddia ettiği birçok bölgeyi ele geçirdi ve şimdilerde bağımsızlıktan söz etmeye başladı. İngiltere merkezli düşünce kuruluşu IHS Janes’in raporuna göre, PKK/PYD 2015’te kontrol ettikleri alanları yüzde 186 oranında artırdı ve federasyon ilanı aşamasına geldi. Sonuç olarak IŞİD eliyle Irak ve Suriye’de sahada kazanan Irak’ta Peşmerge, Suriye’de ise PKK/PYD oldu.
Fikret AKFIRAT
Aydınlık / 19.03.2016
