Almanya, Türkiye’yi 1976’dan beri gayri resmi olarak takip etmekteydi ama 1985 yılında yapılan bir anlaşma ile Ortadoğu’yu takip etmesi bahanesi ile Ankara büyükelçiliğinde yerleşmesine izin verilen 32 BND (Alman Federal İstihbarat Teşkilatı) elemanının asıl işi bizi takip etmek oldu. 2009 yılındaki izleme emrinin nedeni ise Almanya orijinli Deniz Feneri soruşturması kapsamında Ankara hükümetinin yolsuzluklara bulaşması idi.
ABD’NİN İZNİYLE PKK’YLA MÜCADELE
Snowden’in ifşaatlardan ilki Aralık 2011’de Uludere’de hava bombardımanı neticesi 34 kişinin öldüğü olay ile ilgili istihbaratın ABD insansız hava araçları vasıtası ile temin edildiğidir. ABD 2007 yılından beri PKK liderlerinin telefon görüşmeleri yaptıkları yerler ve para transferleri ile ilgili Türk güvenlik yetkililerine bilgiler aktardı. Ancak, ABD’nin verdiği istihbaratın işe yaradığını söylemek mümkün değil çünkü o tarihten beri ne terörle mücadele ne de ele geçen terörist var. ABD’nin Türkiye’ye istihbarat desteği Türk ordusunun Irak’ın kuzeyine girmemesi, PKK’nın ve Kürt bölgesinin yok olmaması için verdiği bir propaganda yalanından başka bir şey değildir. 2007’den beri Türkiye’nin içeride ve dışarıda PKK ile mücadelesi ABD’nin iznine bırakılmış, dönemin Dışişleri Bakanı Abdullah Gül 9 maddelik bir anlaşma ile ABD’ye bunu taahhüt etmiştir. Bu plan bugün Türkiye’yi federasyona götüren demokratik çözülme sürecinin nüvesidir. Nitekim şimdilerde PKK, IŞİD karşısında ABD hava kuvvetleri tarafından destekleniyor, silahlandırılması ve terör örgütü listesinden çıkarılması konuşuluyor.
NSA TÜRK YETKİLİLERİN BİLGİSAYARLARINA 6 AYDA SIZMAYI BAŞARDI
Aslında, Washington’un en önde gelen hedefi hep Ankara idi. İşi dinlemek olan NSA, Ankara’nın niyetlerini öğrenmekle görevlendirildi. Sadece dinlemekle kalmayıp, eylemlerimizi de takip etti. NIPF dokümanı; ABD çıkarlarını sağlamaya yönelik olarak, Türkiye’yi istihbarat toplama öncelikleri açısından Küba’nın hemen altında Venezüella ile aynı kategoriye koymaktadır. ABD’nin Türkiye ile ilgili istihbarat istekleri listesinde önceliği Türkiye’deki yönetimin niyetleri almakta, bunu TSK ve alt yapısı ile bilgiler izlemekte, üçüncü önceliği ise dış politika hedefleri ve enerji güvenliği oluşturmaktadır. Listede PKK ile ilgili istihbarat ise en düşük öncelikler arasında yer almaktadır. NSA’nın Türkiye üzerindeki istihbarat gayretleri 2006 yılından başlayarak giderek yoğunlaştı. Bu işte birkaç NSA birimi müşterek olarak çalışarak, Türkiye’deki üst düzey siyasi liderlerin bilgisayarlarına sızmayı hedefledi. Bu programa NSA içinde “Türkiye İzleme Proje Planı (TSPP1)” adı verildi. Oluşturulan ekibin hedefine ulaşması altı ayını aldı. Ele geçen dokümanlardan birinde Türk bilgisayar ağına sızmayı kutlayan ifadelere yer verilmektedir. Diğer yandan, ABD’nin özellikle Washington’daki Türk diplomatlardan da istihbarat amaçlı istifade ettiğinden bahsedilmektedir. 2010 yılına ait gizlilik dereceli bir dokümanda NSA’nın “Powder” adı ile kodlanan bir program içinde Washington’da Türk büyükelçiliğini izlediği açıklanmaktadır. Türk büyükelçiliği telefon sistemine giren analistin doğrudan bilgisayarlardaki bilgileri çektiği ve “spyware” ile diplomatların kullandığı bilgisayar sistemini kirlettiği anlaşılmaktadır.” Blackhawk” kodlu başka bir proje ile Türkiye’nin BM Temsilciliğinin izlendiği görülmektedir. NSA, Türkiye’nin New York’daki BM Temsilciliğine bir Truva atı (trojan) programı yerleştirerek, bilgisayarların sürücülerindeki tüm bilgileri kopyalama kabiliyeti edindi.2
İNGİLTERE, ENERJİ SEKTÖRÜ VE SİYASİ HEDEFLERİ AÇISINDAN TÜRKİYE’Yİ DİNLİYOR
ABD’nin İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda ile kurduğu Echelon (Beş Göz) ortaklığı içinde toplanan istihbarat ve casusların çoğu paylaşılırken; İngiltere, dinleme servisi olan GCHQ içinde Türkiye’ye karşı kendi sızma birimini oluşturmuştur. İngiltere’nin Türkiye için istihbarat öncelikleri siyasi hedefler ve enerji sektörüdür. 2008 yılında yayınlanan bir doküman GCHQ’nin ajanlarını Türkiye’deki Enerji Bakanlığı yanında BOTAŞ, TPAO ve Çalık Enerji gibi şirketlere sızmakla görevlendirdiğini açıklamaktadır. Bu görevlendirme emrinde Enerji Bakanı Hilmi Güler’in de olduğu 13 kişi hedef seçilmiştir.3 2008 yılında GCHQ analizcilerinin bakanlık ve şirketlerin kullandığı haberleşme sistemleri ve sızma yöntemleri konusunda çalıştıkları anlaşılmaktadır. 2009 yılında Londra’daki G-20 Zirvesine katılan, Türkiye ve İngiltere çifte vatandaşlığına sahip Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, düzmece bir cafe’de GCHQ’nin hedefi oldu. Der Spiegel’e göre GCHQ, Şimşek’in izlemek için başka şeyler yanında iki telefon numarası ve gmail adresini kullanmıştı. Buraya kadar dost ve müttefik bildiğimiz, aynı ittifak içinde olduğumuz ülkelerin Türkiye’yi dinleme gayretlerini özetledik. Şimdi önemli olan buradan kimin ne yaptığını anlamak, yani haberleri değerlendirip bir analiz yapmaktır.
TÜRKİYE NEDEN DİNLENİYOR?
Almanların niyeti yakın coğrafyalarda kendi siyasi etki alanını genişletmek için buralarda İslamcı hevesler peşinde olan Türkiye’yi dizginlemek, İslamcı kara para ağını izlemek ve iç güvenliğine yönelik etnik kaynaklı tehditlere tedbir almaktır. Ankara’daki hükümeti radikal İslamcı eğilimleri ve yolsuzluğa batması nedeni ile tehlikeli bulmaktadır. İngilizlerin de Türkiye’nin siyasi niyetlerini önceliğe almış olması ABD ile aynı gündemi takip ettiğinin işaretidir. Bunun yanında ekonomi ve enerji alanında kendi çıkarlarını korum,aya yönelik öngörülerde bulunmak ve gerekirse saldırgan istihbarat faaliyetlerinde bulunmak istemektedir. Burada en tehlikeli olan ABD’nin niyetleridir. ABD, Türkiye’ye verdiği yüksek öncelikli siyasi niyetleri takip etme gayreti ile ülkemizin politikaları ile ilgili sıkı bir markaj peşinde olduğunu göstermektedir. Ama asıl tehlikeli olan hemen ondan sonra gelen TSK ve alt yapısı ile ilgili istihbarat çalışmalarıdır ki bunun amacı istatistik yapmak değil, askeri hedef seçmek, TSK.nın komuta yerleri, kritik tesisleri ile ilgili bilgi toplayıp, zamanı gelince bunları vurmaktır. Bu da siyasi niyetlerine bağlı olarak ABD’nin Türkiye ile ilgili bir askeri planının olduğunu göstermektedir. Daha da açık olmak gerekirse eğer Türkiye, ABD’nin verdiği yol haritasının dışına çıkarsa örneğin TSK istemediği bir inisiyatif kullanırsa ABD’nin buna vereceği bir askeri cevap vardır ve bu cevap en azından hava kuvvetleri ile bir saldırıyı da içermektedir. Bir ülkenin askeri altyapısı başka bir amaçla böyle yüksek öncelik derecesinde izlenmez. Sonuç olarak, ABD bizi dostluk (!) çerçevesinde Kürt projesine ve Ortadoğu’daki hedeflerinin işbirlikçiliğine ikna edemezse, askeri bir çatışmaya varacak bir krize de hazırlanmaktadır.
Konuyu eski ABD başkanlarından Abraham Lincoln’un bilindik sözü ile bitirelim; “Düşmanımı dost yaparak, yok ederim.”
TÜRKİYE’DE İZLEMELERİN KISA TARİHİ
Türkiye NSA’nın en eski ortaklarından biridir. 1952’de kurulmadan önce bile CIA tarafından Türkiye’de sinyal istihbaratı (SIGINT) kabiliyeti kurulmuştu. 1949 yılında MİT içinde Elektonik ve Teknik İstihbarat Dairesi’nin kurulması ile başlayan ilişkiler daha sonra GES Komutanlığı’nı da içine aldı.5 1962 yılında Genelkurmay Başkanlığı ile yapılan anlaşma ile NSA, Türkiye topraklarında pek çok dinleme üssü kurdu. Soğuk Savaş boyunca, ABD’nin Türkiye’de kurduğu üsler Sovyet kuşağına yönelik izlemeler yapmıştı. Türk topraklarından Rusya ve Gürcistan üzerinde gerçek zamana yakın istihbarat elde ediliyordu.
TÜRKİYE HEDEF ÜLKE
2007 yılında NSA ile yapılan istihbarat desteği anlaşması uyarınca, Amerikalı ve Türk uzmanların gelen istihbarat birlikte değerlendireceği Birleşik İstihbarat Füzyon Hücresi kuruldu. Anlaşma, Nisan 2013’de tüm sınır boyunca olacak şekilde genişletildi. Obama döneminde PKK bağlamında Amerikan istihbaratı Türkiye ile ilişkilerini derinleştirmek istedi. Bu amaçla NSA, Ankara’da Özel İrtibat Faaliyet Ofisi (SUSLAT6) oluşturdu.7 Ocak 2012’de NSA Türkiye’de yeni tesisler kurdu ve daha gelişmiş teknolojiler kullanmaya başladı. SUSLAT ve diğer istihbarat unsurlarına ilave olarak, ABD; İstanbul ve Ankara’da Özel İstihbarat Toplama Servisi adı altında iki ayrı daire teşkil etti.8 ABD’nin desteğine karşılık Türkiye’nin de Rusya ve Ukrayna hakkında istihbarat desteği sağladığı söyleniyor. Bütün bu ortaklık görüntülerine rağmen NSA dokümanlarında, Türkiye hem ortak hem hedef olarak gösterilmektedir. Bunun en önemli kanıtı NSA tarafından önceliklerin belirlendiği Ulusal İstihbarat Öncelikleri Çerçeve (NIPF9) dokümanının Nisan 2013 baskısında Türkiye’nin en yoğun hedef olan (hakkında istihbarat istenen) ülkelerden biri olması ve ABD istihbarat servislerinin Türkiye ile ilgili 19 ayrı ilgi alanında bilgi toplamakla görevlendirilmiş olmasıdır.
DOSTLAR DOSTLARI DİNLEMEZ AMA TÜRKİYE DİNLENİR
Öte yandan ABD’nin Almanya’yı dinlediğinin ortaya çıkması üzerine ve Alman Başbakanı Merkel’in bunun dostluğa sığmadığı açıklamasını yapmıştı. Almanya’nın da Türkiye’yi dinlediği ile ilgili haberler ile ABD adına çalışan Marcus Wolf isimli çifte ajan tarafından sızdırıldı. ABD, Almanya’nın da başka bir dost ülkeyi dinlediğini göstermek istiyordu ama ironik olarak Almanya zaten Türkiye’yi dost ülke listesine koymadığını açıkladı. Almanya’nın yeni tepkisi ABD ve İngiltere’nin Türkiye’yi de dinlediği ile ilgili yeni ifşaatları yayınlamak oldu. Edward Snowden’in Amerika’nın küresel izleme ile ilgili ünlü teşkilatı NSA ve onun işbirlikçisi İngiliz GCHQ’nin Türkiye’yi dinlediği ile ilgili yeni ifşaatları, Alman Der Spiegel Dergisi’ne haber oldu. Der Spiegel dergisi ile yaptığı röportajda eski NSA ajanı Edward Snowden, ABD ve İngiltere’nin Türkiye üzerinde yaptığı casusluk faaliyetleri ile ilgili yeni dokümanlar ortaya çıkardı. 4 Yeni belgelerde yer alan bilgiler Türkiye’nin asıl düşmanlarının dostları diye bildiği ülkeler olduğunu gösteriyor. Dostluk ve ortaklık çerçevesinde bize yaklaşan ülkelerin aslında hedefi olduğumuzu, işbirliği diye içimize kurulan yapıların aslında bizi takip ettiğin, içimizi oymaya çalıştığını anlıyoruz.
Dipnotlar:
1 Turkish Surge Project Plan.
2 Laura Poitras, Marcel Rosenbach, Michael Sontheimer, Holger Stark: A Two-Faced Friendship: Turkey Is ‘Partner and Target’ for the NSA. Http:/www.spiegel.de/international/world/documents-show-nsa-and-gchq-spied-on-partner-turkey-a-989011.html#ref=nl-international
3 Ron Benavidez: Former NSA Agent Edward Snowden Says US, UK Spied On Turkey, (Sep 01, 2014). http:/chinatopix.com/articles/8502/20140901/former-nsa-agent-uk-spied-turkey.html
4 Laura Poitras, Marcel Rosenbach, Michael Sontheimer, Holger Stark: A Two-Faced Friendship: Turkey Is ‘Partner and Target’ for the NSA. Http:/www.spiegel.de/international/world/documents-show-nsa-and-gchq-spied-on-partner-turkey-a-989011.html#ref=nl-international
5 NSA: NSA’s Oldest Third Party SIGINT Partnership, (10/07/2005).
6 SUSLAT: NSA’s Special Liaison Activity Turkey
7 Foreign Affairs Directorate Staff (DP09): NCRs with Foreign Affairs Missions Become ‘SUSLAs’, (30/08/2006).
8 NSA: NSA Intelligence Relationship with Turkey, (15 April 2013).
9 National Intelligence Priorities Framework.
Doç. Dr. Sait Yılmaz
Milli Güvenlik ve Dış Politika Uzmanı
Aydınlık / 12.09.2014
