1919
yılı Mayısı’nın 19.günü Samsun’a çıktım. Genel durum ve görünüm:
Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu grup,
Dünya Savaşı’nda yenilmiş, Osmanlı ordusu her tarafta zedelenmiş, ağır şartları
olan bir ateşkes anlaşması imzalanmış. Dünya Savaşı’nın uzun yılları boyunca
ulus yorgun ve fakir bir durumda. Ulusu ve ülkeyi Dünya Savaşı’na sokanlar,
kendi hayatlarının derdine düşerek, ülkeden kaçmışlar. Saltanat ve hilafet
makamında bulunan Vahdettin soysuzlaşmış,
kendini ve yalnızca tahtını güvenceye alabileceği alçakça önlemler
araştırmakta. Damat Ferit Paşa’nın
başkanlığındaki hükümet zavallı, beceriksiz, onursuz ve korkak; yalnızca
padişahın buyruğuna bağlı ve onunla beraber kendilerini koruyabilecek herhangi
bir duruma razı.
Ordunun elinden silahları, cephanesi alınmış
ve alınmakta…
İtilaf devletleri, ateşkes hükümlerine
uymaya gerek görmüyorlar. Birer bahaneyle, İtilaf donanmaları ve askerleri
İstanbul’da. Adana ili, Fransızlar; Urfa, Maraş ve Ayıntap, İngilizler
tarafından işgal edilmiş. Antalya ve Konya’da İtalyan askeri birlikleri;
Merzifon ve Samsun’da İngiliz askerleri bulunuyor. Her tarafta, yabancı subay
ve görevlilerle özel ajanlar çalışmakta. Sonuçta, konuşmamıza başlangıç kabul
ettiğimiz tarihten dört gün önce, 15 Mayıs 1919’da İtilaf devletlerinin
onayıyla Yunan ordusu İzmir’e çıkartılıyor.
Bundan başka, ülkenin her tarafında
Hıristiyanlar gizli, açık, özel istek ve amaçlarının gerçekleşmesini sağlamak
ve devletin bir an önce çökmesi için çalışıyorlar.
Daha sonra elde edilen sağlam bilgi ve
belgelerle görüldü ki, İstanbul Rum Patrikhanesi’nde kurulan Mavri Mira heyeti illerde çeteler kurmak ve yönetmek,
mitingler ve propagandalar yaptırmakla uğraşıyor. Yunan Kızılhaçı ve Resmi
Muhacirin Komisyonu, Mavri Mira heyetinin
çalışmalarını kolaylaştırmakla görevli. Mavi Mira heyeti
tarafından yönetilen Rum okullarının izci örgütleri, yirmi yaşını geçmiş gençler
de içinde olmak üzere, her yerde kuruluşunu tamamlıyor.
Ermeni Patriği Zaven
Efendi de Mavi Mira heyetiyle fikir
birliği içinde çalışıyor. Ermeni hazırlığı da tamamen Rum hazırlığı gibi
ilerliyor.
Trabzon, Samsun ve bütün Karadeniz
sahillerinde oluşturulmuş ve İstanbul’daki merkeze bağlı Pontus Cemiyeti kolaylıkla ve başarıyla çalışıyor.
Durumun dehşet ve korkunçluğu karşısında,
her yerde, her bölgede birtakım kişiler tarafından bu duruma karşı kurtuluş
çareleri düşünülmeye başlanmıştı…
Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK
(NUTUK)
